దీపావళి పండుగ హిందూ మాత పండుగలలో అతిపెద్ద మరియు అత్యంత ప్రసిద్ధమైనది. దీపావళి అంటే వెలుగుతున్న దీపాల వరుసలు అని అర్ధం. దీపం అంటే ప్రాణశక్తికి ప్రతీక. ఆనందానికి మరొక రూపం, కనిపించే దైవం, చీకటిని పారద్రోలి వెలుగు ఇచ్చే సాధనం, ఒక్క మాటలో పరబ్రహ్మ స్వరూపం. వెలిగించిన దీపం నిశ్చలంగా ప్రకాశిస్తుంటే అది, మనకు మన మనస్సుకు ప్రశాంతతను ఇస్తుంది. ఏకాగ్రతను కుదురుస్తుంది. దానితో మన పుణ్యబలం పెరుగుతుంది.

(Festival of lights) అని మనం పిలుచుకునే ఈ పండుగ, అంటే అసత్యంపై సత్యం విజయం.మనం పెంచుకున్న పుణ్యం కాంతి అనుకుంటే, చేసిన పాపాలను చీకటి అనాలి. అప్పుడు దీపకాంతి ఆ చీకట్లనే పాపాలను తొలగిస్తుంది. చెడుపై మంచి సాధించిన విజయానికి ప్రతీక ఈ పండుగ. చెడు రాశిపోసిన చీకటి అయితే, మనం చేసే మంచి అనంత కోటి ప్రభలతో వెలిగే అఖండ దీపాల వరుస దీపావళి.

దీపావళితో సంబంధం కలిగిన అనేక సంఘటనలు ఉన్నాయి. రాముడు 14 సంవత్సరాల వనవాసం తర్వాత అయోధ్యకు తిరిగి వచ్చిన రోజు ద్వాపర యుగం (హిందూ మతం గ్రంధముల ప్రకారం నాలుగు యుగాలలో మూడవది ) లో లార్డ్ కృష్ణ భార్య సత్యభామ అసురుడు నరకాసురుడిని చంపిన రోజు పాండవులు 12 సంవత్సరాల ప్రవాసం తర్వాత ఇంటికి వచ్చిన రోజు మరియు దీపావళితో సంబంధం కలిగిన అత్యంత ముఖ్యమైన సంఘటన....చక్రవర్తి జహంగీర్ ఖైదు చేసిన సిక్కుల ఆరవ గురువు శ్రీ గురు హరిగోబింద్ సింగ్ జీ విడుదల అయిన రోజు.

దీపావళి ప్రార్థన, పాటను ఐదు రోజుల పాటు జరుపుకుంటారు.

మొదటి రోజు : దంతెర

హిందువులు ఈ ఐదు రోజుల పండుగలో సంపద దేవత అయిన లక్ష్మి దేవిని పూజిస్తారు. ఈ రోజున లక్ష్మి పూజ చేస్తారు. హిందువులు అకాల మరణం నుండి రక్షణ కోసం లక్ష్మిదేవిని పూజించి దీపాలు మరియు స్వీట్స్ అందిస్తారు. సూర్యాస్తమయ సమయంలో హిందువులందరూ స్నానం చేసి లక్ష్మి పూజ చేసి దీపాలను వెలిగిస్తారు.గృహాలు మరియు భవనాలలో రంగోలి నమూనాలు మరియు పువ్వుల నమూనాలతో అలంకరిస్తారు. హిందువులు లక్ష్మి కీర్తిస్తూ వెండి లేదా బంగారు వస్తువులను కొనుగోలు చేస్తారు. చెడు ఆత్మలు పోతాయని నమ్మకం 

రెండవ రోజు: ఛోటీ దీపావళి

ఛోటీ దీపావళి రోజున హిందువులు శరీరానికి నూనె పట్టించి మర్దన చేసి అలసట నుండి ఉపశమనం పోంది మిగిలిన దీపావళిని భక్తితో జరుపుకుంటారు. తక్కువ లైటింగ్ లో పాటలు పాడతారు. ఒక సురినామీస్ అమ్మాయి సంపద దేవత అయిన లక్ష్మి దేవత దుస్తులను ధరిస్తుంది.

మూడో రోజు : లక్ష్మి పూజ మరియు దీపావళి

దీపావళి నాడు లక్ష్మీ పూజ చేయటం ప్రధాన వేడుక మరియు నెల 15 వ రోజున పౌర్ణమి రోజు జరుపుకుంటారు. ఈ రోజు చీపురును పూజిస్తారు. ఇది ఇంటిని శుభ్రంగా ఉంచటానికి సహాయపడుతుంది. దేవాలయాలలో డ్రమ్స్ మరియు గంటలను మ్రోగిస్తారు. అలాగే దీపాలను వెలిగించి టపాసులను కాలుస్తారు. చెడు మీద విజయం సాధించిన లక్ష్మి దేవి యొక్క దీవెనలను తీసుకుంటారు.

నాల్గో రోజు : పాద్వా మరియు గోవర్ధన్ పూజ

ఎడతెగని వర్షాల కారణంగా నివాసితులను రక్షించటానికి గోవర్ధన పర్వతం ఎత్తిన దానికి గుర్తుగా పాద్వా మరియు గోవర్ధన్ పూజ చేస్తారు. ఇది ఒక హిందూ మతం యొక్క జీవితం స్వభావం యొక్క ప్రాముఖ్యతను సూచిస్తుంది. కొత్తగా పెళ్లైన జంటలను ఆహ్వానించి రకరకాల పిండివంటలతో ప్రత్యేక భోజనం పెట్టి బహుమతులను అందిస్తారు.

ఐదవ రోజు: భాయ్ దూజ్

భాయ్ దూజ్ దీపావళి ఆఖరి రోజున చేస్తారు. దాని ప్రధాన దృష్టి సోదరుల మీద ఉంటుంది. మత గ్రంధాల ప్రకారం, యముడు (మరణం యొక్క దేవుడు) తన సోదరి ఇంటిని సందర్శించిన్నప్పుడు అతని సోదరి యామి అతని సంక్షేమం కోసం అతని నుదుటిపై ఒక పవిత్రమైన తిలకం ఉంచడం ద్వారా అతనికి స్వాగతిస్తుంది. అప్పుడు యముడు ఒక సోదరి ఆమె సోదరుడు నుదుటి మీద తిలకం పెడితే అతనికి ఎవరు హాని చేయరని చెప్పుతాడు. అప్పటి నుంచి ప్రతి సంవత్సరం ఈ రోజున భాయ్ దూజ్ చేయటం ఆచారంగా మారింది.